Je bent (niet) alleen (Job 19)

Er kunnen momenten in je leven zijn dat je jezelf eenzaam voelt. Eenzaam, omdat je door een periode in je leven gaat waarin je vaak ervaart dat mensen je niet begrijpen. Eenzaam, omdat je jezelf zo anders voelt dan de mensen om je heen. Eenzaam, omdat je alleen door het leven gaat. Eenzaam, omdat je een kruis te dragen hebt waar je met niemand over durft te spreken. Eenzaam, omdat er in je omgeving weinig christenen wonen. Eenzaam, omdat er een onvervulde wens is in je leven. Eenzaam, omdat … Er kunnen allerlei redenen zijn waardoor je jezelf eenzaam voelt. Een gevoel van eenzaamheid kan je overspoelen. Eenzaam, terwijl je toch mensen om je heen hebt. Misschien herken je deze gevoelens van eenzaamheid niet, maar zie je het wel in het leven van iemand in je omgeving.

Job kende ook eenzaamheid.
Job had een vrouw, maar zij begreep hem niet.
Job had vrienden, maar die beschuldigden en veroordeelden hem.
Job had een God, maar Die leek hem te hebben verlaten.
Middenin zijn lijden maakte deze eenzaamheid zijn lijden nog zwaarder. Hij roept het op den duur uit of er toch maar iemand naar hem wil luisteren (Job 31:35). Frustratie klinkt door in deze woorden.

Luisteren

Wat is een luisterend oor fijn wanneer we door een moeilijke periode in ons leven gaan of onszelf eenzaam voelen. Het boek Job staat vol voorbeelden van slecht luisteren. ‘Uit een onderzoek blijkt dat de gemiddelde persoon maar zeventien seconden luistert voor hij de ander onderbreekt’ (Gary Chapman). Ik weet nog goed de verbazing van mijn man (toen nog mijn vriend) toen ik een keer mijn hart luchtte en hij zich even geen raad wist met mijn verhaal en ik zei: ‘Luisteren is meestal al genoeg’. Herkenbaar? Jobs vrienden luisterden maar half en veroordeelden hem. ‘Een goed luisteraar vertelt nooit wat hij denkt voordat hij zeker weet dat hij de ander goed heeft begrepen’ (Chapman). De reacties van de vrienden van Job houden me een spiegel voor. Hoe vaak luister ik echt naar de ander en vraag ik door, voordat ik mijn eigen mening inbreng?

Eenzaamheid

Gevoelens van eenzaamheid kunnen we niet altijd voor de ander oplossen. Wel zijn er manieren om eenzaamheid te verminderen. Onder andere door er voor iemand anders te zijn, oog te hebben voor elkaar, te luisteren en mee te leven. Is er iemand voor wie jij dit kunt doen?

Wat betreft onze eigen gevoelens van eenzaamheid, zijn er ook verschillende manieren om daarmee om te gaan. Een mooi boek over dit thema is het boek Eenzaamheid van Elisabeth Elliot. Een vrouw die wist wat eenzaamheid was in verschillende periodes in haar leven, onder andere door haar weduwschap. Ze beschrijft hoe je in je eenzaamheid vrede en rust kunt vinden. ‘Ik zeg dat ik vrede vond. Ik zeg niet dat ik niet eenzaam was. Dat was ik wel – ontzaglijk eenzaam. Ik zeg niet dat ik geen verdriet had. Dat had ik wel – heel diep verdriet. Maar vrede van het soort dat de wereld niet geeft, komt niet doordat het lijden wordt weggenomen, maar op een andere manier: door aanvaarding’.

Misschien denk je: hoe kun je eenzaamheid aanvaarden?

‘Het komt er eenvoudig op neer dat je eenzaamheid beschouwt als een geschenk, een gave die je van God ontvangt en als een offer aan Hem teruggeeft zodat Hij het kan gebruiken. (…) Vaak heb ik gemerkt dat mijn eenzaamheid verdween als ik haar aan God gaf. Dan ben je nog steeds alleen, maar niet meer eenzaam. (…) Onze eenzaamheid kan niet altijd worden verholpen. Wel kunnen we haar altijd aanvaarden als Gods wil voor dit moment. En dat verandert het in iets moois.’

Een tegenovergestelde reactie maakt je gevoel van eenzaamheid groter. Daar waarschuwt ze ook voor: ‘We kunnen onze eenzaamheid buitenproportioneel groot maken en menen dat anderen dit lijden niet kennen, waarbij we vergeten dat dit bij het leven hoort. We kunnen ons in een dikke deken van zelfmedelijden hullen en ons op andere manieren afzonderen.’ ‘Maar’, zo vervolgt haar advies, ‘als we onze eenzaamheid omzetten in alleen zijn en ons alleen zijn in gebed, is er bevrijding.’

Eenzaamheid herinnert ons eraan dat we geschapen zijn voor God. ‘Nergens elders zal mijn hart rust vinden. Niets van alles wat de wereld biedt, zal me verzadigen.’ Het laat ons ook zien dat we in een gebroken wereld leven. Wat een wonder: ‘In onze eenzaamheid zoekt Hij ons op.’

Nooit alleen

Wat voelde Job zich onbegrepen, verlaten en eenzaam. Is er nog iemand die hem begrijpt?
Plotseling breekt er licht door in de eenzaamheid van Job. Want ik weet: mijn Verlosser leeft (Job 19:25). Een Verlosser? Is Job dan toch niet alleen? Zijn Verlosser leeft!
Wie is die Verlosser? Het is Jezus.

Is er Iemand die beter weet wat eenzaamheid is dan Hij? Is er Iemand die beter mee kan lijden in onze eenzaamheid dan Hij? ‘Wie een discipel van Jezus Christus is, heeft altijd een Metgezel (Elisabeth Elliot).

Jezus kende ook eenzaamheid.
Jezus had discipelen, maar die begrepen Hem vaak niet. En uiteindelijk verlieten ze Hem.
Jezus had broers, maar ze geloofden niet in Hem.
Jezus had een Vader, maar Hij voelde Zich door Hem verlaten. Aan het kruis riep Hij: Mijn God, Mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten? (Mattheüs 27:46)

Jezus weet wat eenzaamheid is. Hij kan meelijden. Hij begrijpt onze gevoelens, omdat Hij als mens ook de eenzaamheid heeft ervaren.

Zie je Hem hangen aan het kruis? Helemaal alleen. Hij werd verlaten, ‘opdat wij tot God zouden genomen en nimmermeer van Hem verlaten worden’ (H.A. Formulier). Als Hij jouw Verlosser is kunnen gevoelens van eenzaamheid er blijven, maar je weet: ik ben niet meer echt alleen. Ook al kan dat soms zo lijken. In je eenzaamheid heb je een Toevlucht.

‘De Liefde Die ons tot aanzijn roept, ons het hof maakt, ons tot Zijn bruid neemt, Zijn leven voor ons geeft en ons dagelijks kroont met liefdevolle goedheid en tedere barmhartigheid zal ons niet in de steek laten. Ook niet als dat in onze eenzaamheid zo lijkt. ‘Ik zal u nooit (het Grieks heeft hier vijf verschillende ontkenningen), nooit, nooit, nooit, nooit loslaten of verlaten’ (zie Hebreeën 13:5)’ (Elisabeth Elliot).

Jobs Verlosser moest nog geboren worden, sterven en opstaan. Toch mocht hij er al iets van zien.
Het is komende week Goede Vrijdag. Jezus werd gekruisigd en begraven. Maar deze Verlosser bleef niet in de dood, Hij is opgestaan en leeft! Daarom mogen we het de dagen daarna met Pasen zingen: Want ik weet: mijn Verlosser leeft. Zing je het mee?

Dan ben je nooit echt alleen.
Nooit meer alleen, maar met Jezus één.